Zaczął się już ósmy miesiąc pandemii COVID-19 w Polsce, niestety nie widać jeszcze jej końca. Gospodarka działa w trybie ograniczonym z zachowaniem sanitarnego rygoru, dlatego też wielu przedsiębiorców wprowadziło lub zamierza wprowadzić środki bezpieczeństwa w postaci mierzenia temperatury pracowników oraz ewentualnie innych osób pojawiających się w zakładzie pracy (klientów, dostawców). Biorąc pod uwagę, że jednym z podstawowych objawów zakażenia koronawirusem jest gorączka, wydaje się, że mierzenie temperatury jest oczywistą metodą służącą zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy i zapobieganiu zakażeniom.
Niestety prowadzone dotychczas regulacje prawne, wydane wytyczne i stanowiska są po prostu sprzeczne. Stan prawnej niepewności istotnie zwiększa ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej, jak również potencjalne zagrożenie dla ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą. Co więcej, wytyczne GIS wskazują, że temperatura może być mierzona pracownikom za ich zgodą, podczas gdy PUODO uważa, że zgoda nie może stanowić podstawy przetwarzania danych osobowych w tym przypadku.
Wytyczne dla zakładów produkcyjnych, które pojawiły się jakiś czas temu na stronie GIS oraz na stronie Ministerstwa Rozwoju, jednak dość szybko zniknęły z obu miejsc publikacji. Wydaje się zatem, że nie można ich traktować jako obowiązujących, chociaż w porównaniu do pozostałych dotychczas wydanych wytycznych, przedmiotowy dokument zawierał najbardziej szczegółowe zalecenia. W szczególności zalecano wdrożenie bezdotykowego mierzenia temperatury u pracowników i gości przy wejściu do zakładu. Mierzenie temperatury miało odbywać się, w miarę możliwości, poza budynkiem zakładowym, a pracownicy, stojąc w kolejce, mieli zachować przynamniej 1,5-metrowy odstęp. W przypadku stwierdzenia podwyższonej temperatury (powyżej 38 stopni C) lub wyraźnych oznak choroby jak uporczywy kaszel, złe samopoczucie, trudności w oddychaniu, dana osoba nie mogła zostać wpuszczona na teren zakładu.
Większość organów nadzorczych w UE nie widzi również możliwości przetwarzania tego typu danych osobowych na podstawie zgód osób, którym mają być dokonywane pomiary temperatury. Wśród podstaw prawnych mogących uzasadniać przetwarzanie danych osobowych pozyskanych w związku z pomiarem temperatury np. AEPD wskazuje potencjalnie art. 9 ust. 2 lit. b lub lit. i RODO, jednak w powiązaniu z odpowiednimi przepisami prawa, zawierającymi należyte gwarancje ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą. Istotną kwestią poruszoną przez AEPD jest także konieczność określenia wymagań technicznych urządzeń, które mają być stosowane w celu dokonywania pomiarów temperatury. Polskie organy wspominają jedynie ewentualnie o bezdotykowych termometrach, nie odnosząc się wprost do tego, czy możliwe byłoby stosowanie np. kamer termowizyjnych, które aktualnie stanowią coraz popularniejsze narzędzie dokonywania pomiarów. AEPD wskazuje na potrzebę ustalenia, jakie wskaźniki urządzeń przesądzałyby o adekwatności dokonywanych pomiarów, aby do mierzenia temperatury były wykorzystywane narzędzia o odpowiednich, zatwierdzonych parametrach. Poszczególne urządzenia mogą się bowiem różnić poziomem czułości i precyzji dokonywanych pomiarów. Przyjęcie jednolitych przepisów usunie stan niepewności, jakiego doświadczają aktualnie pracodawcy, chcący z jednej strony zapewnić bezpieczne warunki pracy swoim pracownikom, klientom, gościom chroniąc ich zdrowie oraz życie, a z drugiej strony dążąc do tego, aby ich działania były zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Jednocześnie przyjęcie takich regulacji zabezpieczy poszanowanie praw i wolności osób, wobec których środki te mają być stosowane. Aktualne rozbieżności w stanowiskach i wytycznych przedstawianych przez PUODO oraz GIS, chociażby w zakresie dopuszczalnych podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych w postaci informacji o temperaturze ciała, pozwalają wnioskować, że zalecane aktualnie środki bezpieczeństwa mogą prowadzić do naruszenia podstawowych praw i wolności osób, których dane osobowe są przetwarzane.
Wyjściową podstawą prawną przetwarzania danych osobowych pracowników może być art. 9 ust. 2 lit. b RODO, tj. niezbędność przetwarzania do wypełnienia obowiązków i wykonywania szczególnych praw przez administratora lub osobę, której dane dotyczą, w dziedzinie prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej, o ile jest to dozwolone prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, lub porozumieniem zbiorowym na mocy prawa państwa członkowskiego przewidującymi odpowiednie zabezpieczenia praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą.
Zgodnie bowiem z treścią art. 207 § 1 kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. W szczególności pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Szczególnym obowiązkiem jest reagowanie na potrzeby w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Mając na względzie ww. regulację prawną oraz aktualną sytuację związaną z epidemią koronawirusa, należy uznać, że pracodawca powinien dążyć do minimalizacji ryzyka związanego z transmisją wirusa. Środkiem temu służącym jest mierzenie temperatury oraz zbieranie innych informacji o objawach chorobowych mogących świadczyć o zakażeniu COVID-19.
Przywołane przepisy kodeksu pracy wymagają jednak doprecyzowania w zakresie zasad stosowania wymienionych środków, aby ich stosowanie odbywało się z poszanowaniem zasad ochrony danych osobowych. Takie przepisy prawa powinny stanowić wyraźną podstawę prawną dla przetwarzania danych osobowych przez pracodawców oraz regulować co najmniej:
- dopuszczalne formy mierzenia temperatury;
- ustalenie, czy i w jakiej formie zapisy pomiarów mogą być rejestrowane;
- próg temperatury;
- określenie ewentualnie innych działań, jakie powinny zostać podjęte wobec pracownika w razie stwierdzenia u niego podwyższonej temperatury, dopuszczalność i zasady mierzenia temperatury innym osobom przebywającym na terenie zakładu pracy;
- rozstrzygnięcie, czy mierzeniu temperatury mogą podlegać także klienci punktów usługowych, gastronomicznych i innych przedsiębiorstw prowadzących lokal przeznaczony do obsługi osób, a także tryb badania i konsekwencje, jakie ma pociągać za sobą wykrycie podwyższonej temperatury;
- dopuszczalność gromadzenia od pracowników, a także innych osób przebywających na terenie zakładu pracy, danych osobowych w postaci informacji o objawach chorobowych mogących świadczyć o zakażeniu COVID-19, a także ustalenie zakresu zbierania takich danych.
Podsumowując zarówno Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych jaki i Przewodnicząca Europejskiej Rady Ochrony Danych podchodzą bardzo zachowawczo do tematu przetwarzania danych osobowych w świetle obecnej pandemii. W swoich wypowiedziach powołują się na przepisy prawne wprowadzane w związku z zaistniałą sytuacją. Z tych z kolei wynika to co przedstawiono powyżej – nic jednoznacznego. Na stronie UODO (www.uodo.gov.pl) obecnie znajduje się kilka artykułów odnoszących się do COVID-19, które tematycznie związane są z przedmiotowym zagadnieniem pomiaru temperatury u pracowników i gości odwiedzających firmę. W artykule z dnia 05 maja 2020 też nie ma też jednoznacznej odpowiedzi a Prezes UODO wskazuje, że przepisy o ochronie danych osobowych nie przeciwstawiają się podejmowanym działaniom związanym z przeciwdziałaniem COVID-19. Podkreśla natomiast, że podejmowane rozwiązania przez przedsiębiorców, pracodawców i inne podmioty będą legalne, jedynie w sytuacji, jeżeli administrator będzie realizował je na podstawie przepisów prawa – zgodnie z zasadą legalności określoną w art. 5 ust. 1 RODO. W przedmiotowej sprawie podstaw prawnych należy niewątpliwie doszukiwać się w rozwiązaniach wyznaczanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego.
Jeżeli zastanawiają się Państwo w jaki sposób dokonywać pomiaru temperatury ciała danej osoby, w jaki sposób gromadzić dane dotyczące zdrowia to zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami pomoc@rodo-online.eu, tel. +48 885 206 000, +48 885 960 500.
Źródło: Stanowisko Związku Firm Ochrony Danych Osobowych w zakresie mierzenia temperatury w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się COVID-19 (https://www.zfodo.org.pl/opinie/stanowisko-zfodo-w-zakresie-mierzenia-temperatury-w-celu-zapobiegania-rozprzestrzenianiu-sie-covid-19/)
