14 czerwca Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy o ochronie sygnalistów, a następnie ustawa została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę 20 czerwca 2024 roku. Ustawa wejdzie w życie trzy miesiące po jej ogłoszeniu, a przepisy dotyczące zgłoszeń zewnętrznych zaczną obowiązywać po sześciu miesiącach. Celem ustawy jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE, która miała zostać wprowadzona przez kraje unijne do 17 grudnia 2021 roku.
Kim jest sygnalista?
Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza naruszenia prawa za pomocą wewnętrznych lub zewnętrznych kanałów zgłoszeń, bądź ujawnia takie informacje publicznie, w kontekście swojej pracy. Sygnalistą może być:
- Pracownik
- Pracownik tymczasowy
- Osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej
- Przedsiębiorca
- Prokurent
- Akcjonariusz lub wspólnik
- Członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej
- Osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy
- Stażysta
- Wolontariusz
- Praktykant
- Funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, SM, SOP, PSP, SCS i SW
- Żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny
Zgodnie z ustawą, ochroną zostaną objęte osoby zgłaszające naruszenia prawa niezależnie od formy i podstawy ich zatrudnienia. Sygnalista będzie mógł zgłaszać naruszenia poprzez wewnętrzne kanały zgłoszeń utworzone przez podmioty prywatne i publiczne, zewnętrzne kanały zgłoszeń do odpowiednich organów państwowych, a w szczególnych przypadkach również poprzez publiczne ujawnienie.
Działania sygnalisty mogą dotyczyć następujących obszarów:
- Korupcja
- Zamówienia publiczne
- Usługi, produkty i rynki finansowe
- Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
- Bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami
- Bezpieczeństwo transportu
- Ochrona środowiska
- Ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe
- Bezpieczeństwo żywności i pasz
- Zdrowie i dobrostan zwierząt
- Zdrowie publiczne
- Ochrona konsumentów
- Ochrona prywatności i danych osobowych
- Bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych
- Interesy finansowe Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej
- Rynek wewnętrzny UE, w tym zasady konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych
- Konstytucyjne wolności i prawa człowieka i obywatela w relacjach z organami władzy publicznej
Trzy kanały ujawnienia nieprawidłowości przez sygnalistę:
- Ujawnienie publiczne – podanie informacji o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej.
- Zgłoszenie zewnętrzne – ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa Rzecznikowi Praw Obywatelskich albo odpowiedniemu organowi publicznemu.
- Zgłoszenie wewnętrzne – ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa podmiotowi prawnemu (najczęściej pracodawcy).
Zgłoszenia wewnętrzne
Rozdział 3, Art. 23.1 ustawy o ochronie sygnalistów mówi o zgłoszeniach wewnętrznych: przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do podmiotu prawnego, w którym na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku pracuje zarobkowo co najmniej 50 osób.
Dla firm, urzędów oraz innych instytucji GRUPA ELKA opracowała unikalną, bezpieczną i intuicyjną platformę do zgłaszania nieprawidłowości i ich obsługi: sygnalista-online.eu. System ten umożliwia bezpieczne zgłaszanie nieprawidłowości oraz informowanie o działaniach następczych, zapewniając pełną zgodność z warunkami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego 2019/1937.
Jaką pomoc oferuje Sygnalista Online?
- Spójność rozwiązań – generowanie procedury na określonych przez użytkownika warunkach oraz wdrożenie jej w systemie zgłoszeń.
- Rozliczalność – spersonalizowany, bezpieczny i intuicyjny system obsługi zgłoszeń i naruszeń.
- Zgodność – spełnienie wymagań Dyrektywy 2019/1937, ustawy o ochronie sygnalistów oraz RODO.
- Konfigurowalność – możliwość zarządzania ustawieniami i dostosowanie rozwiązań do własnych potrzeb.
- Poufność – zgłaszanie nieprawidłowości oraz działania następcze z zachowaniem poufności danych.
- Przejrzystość – dziennik zdarzeń zgłoszenia zawierający informacje o działaniach i odczycie danych.
Zachęcamy do kontaktu: kontakt@sygnalista-online.eu. Chętnie wyjaśnimy szczegóły funkcjonowania oraz zasady korzystania z serwisu sygnalista-online.eu.