Zakupy internetowe to dzisiaj standard – wygodne, szybkie i często tańsze niż te robione w sklepach stacjonarnych. Jednak za każdym razem, kiedy dokonujesz zakupu online, przekazujesz sprzedawcy swoje dane osobowe. To może obejmować imię, nazwisko, adres e-mail, numer telefonu, a czasem nawet dane dotyczące płatności. Jakie są więc zasady ochrony danych osobowych w świecie zakupów online? Co zrobić, aby nie stracić kontroli nad swoimi danymi osobowymi? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania.
1. Jakie dane podajesz podczas zakupów online?
Zanim klikniesz „Zamawiam”, sklep internetowy poprosi Cię o różne dane osobowe. Na początku musisz podać podstawowe informacje, takie jak:
- Imię i nazwisko: Wymagane, aby dostarczyć Ci zamówienie.
- Adres dostawy: To niezbędne, aby firma mogła wysłać zamówiony towar.
- Adres e-mail: Potrzebny do potwierdzenia zamówienia oraz do komunikacji (np. informowanie o statusie wysyłki).
- Numer telefonu: Często wymagany do kontaktu w przypadku problemów z dostawą lub jeśli kurier potrzebuje dodatkowych informacji.
- Dane do płatności: Numer karty kredytowej/debetowej, dane konta bankowego lub inne formy płatności elektronicznych.
W niektórych przypadkach sklepy mogą także poprosić o dodatkowe informacje, jak na przykład NIP (jeśli chcesz otrzymać fakturę) lub PESEL (często wymagany przy zakupach medycznych lub produktów, które muszą być ściśle kontrolowane).
Dlaczego to ważne?
Każda z tych informacji może posłużyć nie tylko do realizacji zamówienia, ale także do tworzenia profili użytkowników, które mogą być wykorzystywane do celów marketingowych, a nawet sprzedaży danych osobowych. Im więcej danych podajesz, tym większe ryzyko naruszenia ochrony Twoich danych osobowych.
2. Skąd wiadomo, że sklep działa zgodnie z RODO?
Zgodnie z przepisami RODO, każdy sklep internetowy, który zbiera dane osobowe swoich klientów, ma obowiązek przestrzegania zasad ochrony prywatności. Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych kwestii, które wskazują na to, że sklep dba o Twoje dane:
- Polityka prywatności: Zanim zdecydujesz się na zakupy, sprawdź, czy sklep posiada link do polityki prywatności. Dokument ten powinien jasno określać:
- Kto jest administratorem danych (czyli firma, która przetwarza Twoje dane),
- W jakim celu dane są zbierane (np. wykonania umowy- Art. 6 ust. 1 lit. b , marketingu- uzasadniony interes administratora danych- Art. 6 ust. 1 lit. f),
- Jakie masz prawa w związku z przetwarzaniem danych (np. Prawo do informacji (Art. 13 i 14 RODO), Prawo dostępu (Art. 15 RODO) , Prawo do sprostowania (Art. 16 RODO) , Prawo do usunięcia danych (prawo do bycia zapomnianym) (Art. 17 RODO) , Prawo do ograniczenia przetwarzania (Art. 18 RODO) , Prawo do przenoszenia danych (Art. 20 RODO) , Prawo do sprzeciwu (Art. 21 RODO)),
- Jak długo dane będą przechowywane (czy są one usuwane po zakończeniu transakcji, czy mogą być przechowywane przez dłuższy czas).
Jeśli sklep nie udostępnia takiej polityki lub nie spełnia tych wymagań – to może oznaczać, że nie traktuje odpowiedzialnie kwestii ochrony prywatności.
- Zgody na przetwarzanie danych: Zanim złożysz zamówienie, sprawdź, czy sklep wymaga zgody na przetwarzanie danych w celach marketingowych. Jeśli sklep prosi Cię o zgodę na wysyłanie newslettera lub innych ofert, masz prawo do jej odmowy. Nie jest to konieczne, aby zrealizować zamówienie.
3. Czy musisz podawać wszystkie dane?
Przed zakupami online warto zadać sobie pytanie: Czy muszę podać wszystkie dane, o które prosi sklep? Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że niektóre informacje są zbędne do dokonania zakupu.
- Numer PESEL: Nie jest wymagany do realizacji większości transakcji. Często pojawia się tylko w przypadkach, kiedy sklep musi wystawić fakturę na firmę lub gdy sprzedaje produkty o charakterze medycznym.
- Adres zamieszkania: Jeśli nie zamawiasz produktów fizycznych, które wymagają wysyłki, sklep nie powinien prosić o pełen adres. Wiele sklepów oferuje także opcję odbioru osobistego, więc w tym przypadku adres dostawy nie będzie potrzebny.
- Numer telefonu: Wymaga go tylko część sklepów, zwłaszcza te, które oferują usługi dostawy w modelu ekspresowym. Możesz sprawdzić, czy sklep udostępnia opcję zamówienia bez podania numeru telefonu.
Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości masz prawo zapytać sprzedawcę, dlaczego te dane są wymagane.
4. Na co uważać przy płatnościach?
Płatności online wiążą się z ryzykiem, dlatego warto zachować szczególną ostrożność przy udostępnianiu swoich danych płatniczych.
- Bezpieczni pośrednicy płatności: Wybieraj sklepy, które korzystają z renomowanych i bezpiecznych pośredników płatności, takich jak PayU, Przelewy24, Blik czy PayPal. Tacy pośrednicy stosują zaawansowane zabezpieczenia, które minimalizują ryzyko przejęcia Twoich danych płatniczych.
- Certyfikat SSL: Upewnij się, że strona sklepu posiada certyfikat SSL, co gwarantuje, że Twoje dane są szyfrowane. Strona z certyfikatem będzie miała adres zaczynający się od „https://” (a nie tylko „http://”).
- Zmieniaj hasła: Nie zapisuj danych karty w przeglądarkach internetowych ani na stronach sklepów. Lepszym rozwiązaniem jest korzystanie z bezpiecznych aplikacji do przechowywania haseł, które szyfrują Twoje dane.
5. Co możesz zrobić, by lepiej chronić swoje dane?
Istnieje kilka prostych, ale skutecznych metod, które pozwolą Ci lepiej chronić Twoje dane osobowe podczas zakupów online:
- Zakładaj konta tylko wtedy, gdy to konieczne: Większość sklepów umożliwia zakupy bez konieczności tworzenia konta. Korzystaj z tej opcji, jeśli chcesz zminimalizować ilość przechowywanych danych.
- Używaj różnych haseł: Dobre hasło to podstawa. Nigdy nie używaj tego samego hasła do wszystkich kont i stron. Jeśli masz trudności z zapamiętaniem wielu haseł, rozważ użycie menedżera haseł.
- Nie zapisuj danych karty: Choć jest to wygodne, zapisanie numeru karty na koncie sklepu może stwarzać dodatkowe ryzyko. Warto korzystać z pośredników płatności, którzy chronią dane przed sklepami.
- Czytaj zgody marketingowe: Często w procesie zakupowym pojawiają się zgody na przetwarzanie danych w celach marketingowych. Nie zawsze musisz wyrażać zgodę na otrzymywanie ofert – masz prawo ją odmówić, nie wpływa to na realizację zamówienia.
- Regularnie sprawdzaj, gdzie masz konta: Zrób przegląd swoich kont w sklepach online i sprawdź, czy masz jeszcze aktywne profile w miejscach, w których nie robisz już zakupów. Możesz poprosić sklepy o usunięcie Twoich danych z ich bazy.
6. A co, jeśli doszło do naruszenia danych?
Pomimo najlepszych starań, naruszenia bezpieczeństwa danych osobowych mogą się zdarzyć. Co zrobić, gdy podejrzewasz, że Twoje dane wyciekły lub zostały niewłaściwie wykorzystane?
- Skontaktuj się z sklepem: Jeśli otrzymałeś podejrzaną wiadomość lub zauważyłeś nietypową aktywność na swoim koncie, jak najszybciej skontaktuj się ze sklepem. Zapytaj, czy doszło do wycieku Twoich danych osobowych.
- Zgłoś sprawę do UODO: W Polsce możesz zgłosić naruszenie danych osobowych do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO). Urząd może podjąć odpowiednie kroki w celu wyjaśnienia sytuacji i zabezpieczenia Twoich danych.
- Zmieniaj hasła i zastrzeż dokumenty: Jeśli podejrzewasz, że Twoje dane mogły zostać skradzione, zmień hasła do kont bankowych i e-mailowych. W razie potrzeby, zastrzeż swoje dokumenty (np. dowód osobisty, karta płatnicza) lub PESEL w odpowiednich instytucjach.
Zakupy online to wygoda, ale również odpowiedzialność. Dzięki kilku prostym krokom możesz zapewnić sobie większą kontrolę nad swoimi danymi osobowymi i uniknąć wielu problemów związanych z naruszeniem ochrony danych osobowych. Pamiętaj, że Twoje dane są cenne – traktuj je odpowiedzialnie i bądź świadomy swoich praw w kontekście ochrony danych. Warto podkreślić, że specjaliści firmy GRUPA ELKA świadczą profesjonalne usługi doradcze w zakresie ochrony danych osobowych, również dla firm z sektora e-Commerce. Outsourcing naszych specjalistów pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze. Każda firma dzięki niemu uzyskuje wysoki poziom usług związanych z ochroną danych.